Mit 1: Każda fundacja to organizacja charytatywna
Fakt: Fundacja może być organizacją charytatywną, ale nie musi.
Fundacja to osoba prawna powołana w celu realizacji celów społecznie użytecznych. Może zajmować się pomocą potrzebującym, ale równie dobrze może działać na rzecz ochrony środowiska, rozwoju edukacji czy kultury. Nie każda fundacja będzie więc organizacją charytatywną.
Dodatkowo warto zauważyć, że w polskim prawie nie istnieje definicja organizacji charytatywnej.
Mit 2: Fundacja nie płaci podatków
Fakt: Fundacja nie jest automatycznie zwolniona z podatków.
Fundacja może korzystać ze zwolnień podatkowych, ale tylko w określonych przypadkach – gdy dochód przeznaczany jest na cele społeczne takie jak działalność:
- naukowa,
- naukowo-techniczna,
- oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
- kulturalna,
- w zakresie kultury fizycznej i sportu,
- ochrony środowiska,
- wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrywania wsi w wodę,
- dobroczynności,
- ochrony zdrowia i pomocy społecznej,
- rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów,
- w zakresie kultu religijnego.
Podstawa prawna: art. 17 ust.1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Poza tym jeśli fundacja prowadzi działalność sprzedażową (np. odpłatną działalność pożytku publicznego lub gospodarczą), może podlegać opodatkowaniu VAT – tak jak każda inna firma.
Chcesz założyć fundację? Zobacz nasz kurs online „Fundacja bez tajemnic”. Poniżej możesz zobaczyć jak kurs wygląda od środka.
Mit 3: Fundacja nie płaci ZUS-u
Fakt: Fundacja płaci składki ZUS, jeśli zatrudnia pracowników.
Fundacja nie płaci ZUS-u z samego faktu istnienia, co różni ją np. od jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie ma tutaj również znaczenia, czy fundacja prowadzi, czy nie prowadzi działalności gospodarczej.
Podobnie tytułem do objęcia składkami ZUS nie jest również fakt bycia członkiem zarządu w fundacji.
Z drugiej strony, jeśli fundacja zatrudnia osoby na umowę o pracę lub umowy cywilnoprawne, odprowadza składki ZUS (w tym drugim przypadku zależy to od sytuacji danej osoby na rynku pracy).
W przypadku członków zarządu fundacji możliwe jest też wynagrodzenie bez składek ZUS, o ile wypłacane wynagrodzenie dotyczy czynności zarządczych i odbywa się na podstawie uchwały. Od takiego wynagrodzenia potrąca się jedynie składkę zdrowotną i podatek dochodowy od osób fizycznych.
Mit 4: Fundacja nie może zatrudniać pracowników
Fakt: Fundacja może być pracodawcą tak samo jak każda inna organizacja.
Fundacja jako osoba prawna może zatrudniać pracowników, wypłacać wynagrodzenia, zaciągać zobowiązania i prowadzić działania operacyjne. Wszystko zależy od posiadanych środków finansowych.
Pytanie, które warto przy tej okazji sobie zadać, to, skąd fundacja weźmie pieniądze na wynagrodzenia dla pracowników?
Podstawowe źródła finansowania fundacji to:
- zbieranie darowizn na działalność społeczną, czyli taki typowy fundraising, czy to od osób fizycznych, czy od firm,
- pozyskiwanie dotacji różnego rodzaju,
- działalność sprzedażowa (np. odpłatna działalność pożytku publicznego, czy działalność gospodarcza).
Mit 5: Założenie fundacji jest trudne i drogie
Fakt: Założenie fundacji nie jest ani trudne, ani bardzo kosztowne.
Założeniu fundacji zawsze towarzyszą koszty, które trzeba ponieść, jednak nie są to bardzo wygórowane sumy.
Koszty te obejmują:
- ok. 200 zł – akt notarialny,
- 250 zł – opłata sądowa w przypadku fundacji bez działalności gospodarczej, 600 zł. jeśli fundacja będzie prowadzić działalność gospodarczą,
- minimum 500 zł – fundusz założycielski w fundacji bez działalności gospodarczej, minimum 2000 zł – fundusz założycielski, jeżeli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą.
Więcej nt. kosztów założenia i prowadzenia fundacji znajdziesz tutaj.
Pamiętajmy też, że fundusz założycielski może mieć różną formę, bo to niekoniecznie musi być postać pieniężna. Majątkiem, który przeznaczamy na fundusz założycielski może być też to, co ma wartość, jakaś rzecz, jakiś sprzęt, wyposażenie. Jednym z ciekawszych przykładów, z jakim miałem do czynienia w tym kontekście był fortepian.
Najwięcej trudności może sprawić przygotowanie dobrego statutu fundacji zgodnie z zasadami, które wynikają z ustawy o fundacjach oraz poprawne złożenie dokumentów do KRS.
Możesz zrobić to samodzielnie lub skorzystać z usług doradczych.
Mit 6: Fundacja może wydawać środki na dowolne cele
Fakt: Fundacja musi realizować cele statutowe.
Nie można „po prostu” wydawać pieniędzy. Środki muszą być przeznaczane na cele określone w statucie – np. wspieranie osób z niepełnosprawnością, edukację czy kulturę.
Nie można też wypłacać zysków np. członkom zarządu – fundacja nie dzieli zysków, a ewentualne nadwyżki finansowe muszą być przeznaczone na cele statutowe.
Mit 7: Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą bez ograniczeń
Fakt: Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale nie może być to jej główna działalność.
Działalność gospodarcza nie może mieć charakteru dominującego.
Oznacza to, że:
- działalność gospodarcza nie może być jedynym obszarem aktywności fundacji,
- dochód z działalności gospodarczej musi być przeznaczony na cele statutowe,
- skala działalności statutowej powinna być większa niż skala działalności gospodarczej.
Nie może być tak, że powołujemy fundację tylko po to, żeby prowadzić działalność gospodarczą i nic innego nie robimy w fundacji. Wtedy jest to bowiem wykorzystywanie formuły fundacji do prowadzenia zwykłej działalności gospodarczej.
Mit 8: Fundator nie może czerpać żadnych korzyści z fundacji
Fakt: Fundator nie może być jedynym beneficjentem fundacji.
Fundacja musi działać na rzecz określonej grupy społecznej – nie może służyć prywatnym celom jednej osoby.
Przykład: fundacja wspierająca dzieci z dysleksją może wspierać także dziecko fundatora, ale nie może być tak, że dziecko fundatora jest jedynym beneficjentem działań fundacji.
Z drugiej strony nic nie stoi na przeszkodzie, by fundator był zaangażowany w bieżącą działalność fundacji, wykonywał na jej rzecz konkretną pracę i w związku z tą pracą pobierał wynagrodzenie.
Mit 9: Fundacja działa wiecznie i nie można jej zamknąć
Fakt: Fundacja może zostać zlikwidowana.
Powody likwidacji to np.:
- realizacja celu fundacji,
- wyczerpanie środków,
- brak możliwości dalszego działania.
Podsumowanie: Fundacja – fakty i mity
Zakładanie i prowadzenie fundacji wiąże się z odpowiedzialnością i znajomością przepisów. Fundacja to organizacja, która może zarabiać, zatrudniać, a nawet prowadzić biznes – ale wszystko to musi odbywać się w zgodzie z jej statutem i celami społecznymi.
Jeśli chcesz:
- założyć fundację bez błędów,
- skonsultować statut,
- dowiedzieć się, jak działa działalność odpłatna i gospodarcza,
Skorzystaj z naszej oferty doradczej lub kursu online.
